Από την δεκαετία του 1990 έχει αρχίσει να εισάγεται η έννοια της «νευροδιαφορετικότητας». Σήμερα έχει μια πολύ ισχυρή θέση ως όρος και ως φιλοσοφία. Ας δούμε όμως πως ξεκίνησε και τι περιλαμβάνεται στην «ομπρέλα» της νευροδιαφορετικότητας.
Την ιδέα αυτήν έφερε στο προσκήνιο η Αυστραλή κοινωνιολόγος Judith Singer. Η Singer είναι κόρη Εβραίου επιζήσαντα από το ολοκαύτωμα. Ο όρος εμφανίστηκε σε μια πτυχιακή εργασία της Singer το 1997.
« Ήξερα τι έκανα. Το συνθετικό «νεύρο» αναφέρεται στην άνοδο της νευροεπιστήμης. Η «διαφορετικότητα» είναι πολιτικός όρος. Προέρχεται από το κίνημα των μαύρων Αμερικάνων για τα πολιτικά τους δικαιώματα. Η «βιοποικιλότητα» είναι και αυτή πολιτικός όρος. Επομένως η «νευροδιαφορετικότητα» ως λέξη εκφράζει όλη την ανθρωπότητα. Αλλά το κίνημα της νευροδιαφορετικότητας είναι ένα κίνημα για ανθρώπους που θέλουν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους» λέει η Singer.
Ο όρος αυτός αναφέρεται στον διαφορετικό τρόπο που λειτουργούν όλοι οι άνθρωποι πάνω στη Γη. Ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορές στον τρόπο που μαθαίνει και που κοινωνικοποιείται. Διαφέρει ως προς την διάθεση που έχει, ως προς την προσοχή που δίνει σε κάθε τι που γίνεται. Δεν υπάρχουν δύο ίδιοι εγκέφαλοι στον κόσμο. Όλες αυτές οι διαφορές είναι φυσιολογικές και δεν υπάρχει τίποτα για το οποίο θα έπρεπε να ντρεπόμαστε.
Με αυτόν τον όρο η Judy Singer έδωσε μια ταυτότητα στις νευροδιαφορετικές μεινονόητες. Τους έδωσε την δυνατότητα να αυτοπροσδιορίζονται (όχι άτομο με αυτισμό, αλλά αυτιστικός). Βοήθησε ώστε να κάνουν την ιδιαιτερότητά τους στοιχείο της ταυτότητάς τους, για το οποίο δεν χρειάζεται να ντρέπονται ή να πρέπει να το αλλάξουν.
Για την Singer το «κλειδί» είναι στην ενσωμάτωση. Το στοίχημα είναι οι μειονότητες κάθε είδους να νιώθουν άνετα μέσα στην κυρίαρχη πλειοψηφία χωρίς να στιγματίζονται γι’ αυτό που είναι.
« Εξ ορισμού όλοι έχουμε δυνατότητες και αδυναμίες. Υπάρχει δοκιμή και πλάνη. Κάποιοι άνθρωποι χρειάζονται περισσότερο χρόνο, περισσότερες διευκολύνσεις, περισσότερη υπομονή. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που ακόμη και αυτά μπορεί να μην δουλέψουν.»
Η κριτική που δέχεται η νευροδιαφορετικότητα είναι ότι εξιδανικεύει καταστάσεις όπως ο αυτισμός, η ΔΕΠΥ και η δυσλεξία παρουσιάζοντας τες λίγο πολύ ως υπερδυνάμεις παραβλέποντας το κομμάτι των προκλήσεων που έχουν.
Στον αντίποδα αυτής της κριτικής και 25 χρόνια μετά την εμφάνιση της νευροδιαφορετικότητας η Judy Singer πάει τον όρο ένα βήμα παραπέρα και μιλάει για νευρορεαλισμό. Πιστεύει ότι πρέπει να έχουμε επίγνωση της κάθε κατάστασης. « Αν δεν ξέρεις κολύμπι και πας στον ωκεανό θα πνιγείς. Αυτό είναι ρεαλισμός». Οφείλουμε να δούμε ξεκάθαρα τις ανάγκες και τις δυνατότητες του κάθε ανθρώπου μέσα από το δικό του πρίσμα. Ακόμη πιο σημαντικό είναι να τους αφήσουμε να αυτοπροσδιοριστούν, είτε θέλουν να λέγονται «ανάπηροι» ή «διαφορετικοί».
Η «ομπρέλα» της νευροδιαφορετικότητας περιλαμβάνει: την ΔΕΠΥ, την δυσλεξία, την δυσαριθμησία, την δυσπραξία, τις διαταραχές που εκδηλώνονται με τικ όπως το σύνδρομο Tourette, διανοητικές αναπηρίες, αναπτυξιακή διαταραχή συντονισμού, αναπτυξιακές γλωσσικές διαταραχές, διαταραχές αυτιστικού φάσματος, εναντιωματική προκλητική διαταραχή, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, χαρισματικότητα, αγχώδεις διαταραχές ακόμη και πολιτιστικές διαφορές.
Η δική μας άποψη είναι ότι ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Όταν πρόκειται για παιδιά οφείλουμε να αξιολογήσουμε τις ανάγκες και τις δυνατότητές του και να κινηθούμε σε αυτούς τους άξονες με απόλυτο σεβασμό πάνω από όλα στην προσωπικότητα του παιδιού. Με αυτά τα κριτήρια και με φαντασία μπορούμε να δείξουμε σε κάθε παιδί τον δρόμο για να κατακτήσει την δική του κορφή και να απολαύσει το ταξίδι!!
Πηγές: www.local.gov.uk, www.forbes.com, www.health.harvard.edu, www.eibscorp.com, www.theguardian.com, www.neurodiversityhub.org, www.psychologytoday.com,