– “Δεν ξεκολλάει απο δαύτο! Δεν τρώει, δεν βγαίνει και δωστου μπαμ μπουμ και κατι αλλα ακαταλαβίστικα! Για το σχολείο ουτε λογος! Κοντεύει να μείνει! Μέλι έχει αυτο το ρημάδι και το έχει πάνω απ όλους και απ όλα;;”
Αλήθεια όμως τι έχει αυτό “ρημάδι” και μικροί μεγάλοι δυσκολεύονται να ξεκολλήσουν απο αυτο;
Αρχικά πρέπει να κατανοήσουμε πλήρως ότι τα βιντεοπαιχνίδια είναι προϊόντα κατασκευασμένα μετά απο μεγάλη μελέτη. Με αυτά ασχολούνται όχι μονο τεχνικοί και γραφίστες αλλά και ψυχολόγοι, νευρολόγοι και ειδικοί του marketing με έναν και μόνο σκοπό: Να κάνουν κάθε στοιχείο του παιχνιδιού ακαταμάχητο! Κάθε ήχος, καθε γραφικό, καθε χαρακτήρας, κάθε επιβράβευση, καθε αποστολή έχει ως στόχο να ξοδέψει ο πελάτης και αλλα χρήματα γι αυτο το παιχνίδι. Επομένως εξ όρισμού είμαστε αντιμετώποι με κάτι εξαιρετικά πολύπλοκο.
Το επόμενο σημείο αιχμής των βιντεοπαιχνιδιών είναι η επιβράβευση. Για ό,τι καταφέρνει ο παίκτης είτε αυτο ειναι μικρό είτε μεγάλο, επιβραβεύεται. Εδώ λοιπόν ξεκινάει ενας φαύλος κύκλος. Όσο υπαρχει επιβράβευση τόσο υπάρχει παραγωγή ντοπαμίνης. Η ντοπαμίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που προκαλεί ευχαρίστηση. Όσο παράγεται ντοπαμίνη τόσο το άτομο συνεχίζει την συμπεριφορά που την προκαλεί.
Όταν η ενασχόληση με τα βιντεοπαιχνίδια είναι λελογισμένη, παράγεται μια μικρή ποσότητα ντοπαμίνης. Ο παίκτης απολαμβάνει το παιχνίδι του και όλα καλα! Όταν όμως η ενασχολήση είναι υπερβολική και υπάρχει υπερέκκριση ντοπαμίνης ο εγκέφαλος σπεύδει να προφυλαχτεί. Πως; Κλείνει τους υποδοχείς της ντοπαμίνης και έτσι δεν υπάρχει το αίσθημα της ευχαρίστησης.
Ο παίχτης όταν βρεθεί σε αυτήν την κατάσταση δεν σταματάει να παίζει. Αντιθέτως επειδή έχει εθιστεί σε αυτήν την απόλαυση, στην ντοπαμίνη τώρα που έρχεται αντιμέτωπος με την έλλειψή της, κάνει ό,τι μπορεί για να την ξαναγευτεί. Δηλαδή παίζει όλο και περισσότερο. Επειδή όμως δεν μπορεί να νιώσει αυτό το συναίσθημα στην ένταση που το ένιωθε πριν κατακλύζεται απο ματαίωση. Απο την ελλειψη ντοπαμίνης προκαλείται άγχος, ευερεθιστότητα και κούραση.
Η ντοπαμίνη όμως δεν ειναι το μόνο που ενεργοποιείται στον ανθρώπινο εγκέφαλο κατα την διάρκεια των βιντεοπαιχνιδιών . Οταν έχουμε να κάνουμε με βίαια παιχνίδια ενεργοποιείται η αντίδραση φυγής – πτήσης πιο γνωστή ως fight or flight mode.
Σε αυτήν την περίπτωση ο εγκέφαλος όταν νιώθει οτι ο άνθρωπος απειλείται τον ετοιμάζει έτσι ώστε να παλέψει με τον κίνδυνο ή να φύγει απο αυτόν. Η καρδιά χτυπάει πιο γρήγορα, η ροή του αίματος στον εγκέφαλο, το στομάχι και τα γεννητικά όργανα μειώνεται και αυξάνεται στα χέρια στα πόδια και γενικά στους μύες. Οι ανασες γίνονται πιο κοφτές και γρηγορότερες, η κόρες των ματιών διαστέλλονται. Το σώμα ειναι ετοιμοπόλεμο!
Όταν αυτή η κατάσταση είναι παροδική και δεν επαναλαμβάνεται συχνά είναι χρήσιμη. Όταν ομως αυτό γίνεται σε συχνή βάση ο εγκέφαλος φτάνει σε ένα σημείο να μην μπορει να ξεχωρίσει αν αυτό που βιώνει είναι αληθές ή ψευδές. Η αμυγδαλή, το μέρος του εγκεφάλου που έχει σχέση με τον φόβο, παίρνει τον έλεγχο και δεν αφήνει τις περιοχές εκείνες που σχετίζονται με την λογική, όπως ο προμετωπιαίος λοβός, να λειτουργήσουν. Ο ανθρωπος αρχίζει να πιστεύει ότι βρίσκεται σε κατάσταση πραγματικού πολέμου
Αυτή η κατάσταση γίνεται χειρότερη σε νεαρά ατομα αφού ο προμετωπιαίος λοβός αναπτύσσεται πλήρως μετα τα 25 έτη στα νευροτυπικά άτομα. Επομένως τα παιδιά και οι έφηβοι που εξ όρισμού δεν μπορούν να έχουν σωστή κρίση, όταν έρχεται η ώρα των βιντεοπαιχνιδιών συνήθως χάνουν τελείως το μέτρο. Δεν είναι σε θέση να ιεραρχήσουν τις ανάγκες τους: φαγητό, υγιεινή και τις υποχρεώσεις τους: σχολείο, σπιτι έναντι της απόλαυσης που προσφέρει η ανταμοιβή του παιχνιδιού.
Επιπρόσθετα εντοπίστηκε σημαντικά μικρότερη εγκεφαλική δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονταν με την συμπεριφορά. Αυτό αποδείχτηκε απο μελέτες σε ομάδες εφήβων που δεν έπαιξαν καθόλου για δυο εβδομάδες και σε ομάδες που έπαιζαν πολύ αυτό το διάστημα.
Λόγω του ενθουσιασμού που προκαλείται απο το παιχνίδι υπερκκρίνεται αδρεναλίνη, η ορμόνη που παραγει ο οργανισμός σε περιπτώσεις κινδύνου αλλά και κοριτζόλη που ειναι η ορμόνη του άγχους. Η έντονη παρουσία και των δύο στο οργανισμό, για μεγάλο χρονικό διάστημα προκαλεί αύξηση αρτηριακή πίεση, έντονη διάθεση για κατανάλωση junk food και γλυκών, δυσκολίες στον ύπνο και μεγάλες και έντονες αλλαγές στην διάθεση. Μαζί με αυτό υπάρχει σειρά αλλων αντιδράσεων που μπορεί να καταλήξουν σε χρόνια σοβαρά σωματικά και ψυχικά νοσήματα.
Επομένως τα βιντεοπαιχνίδια προκαλούν μόνο κακό; Δεν υπάρχει μονο άσπρο και μαυρο. Όλα τα παραπάνω προκαλούνται απο την υπερβολική ενασχόληση με τα βιντεοπαιχνίδια. Η χρήση με μέτρο έχει σημαντικά θετικά.
Άτομα με δυσκολίες στην συγκέντρωση μπορούν ν αποδώσουν καλύτερα όταν στην διαδικασία της μάθησης εμπλέξουμε τα βιντεοπαιχνίδια. Τούτο συμβαίνει γιατί παίρνουν συνεχώς επιβράβευση, επομένως παράγουν ντοπαμίνη και αυτο τους βοηθάει να κινητοποιούνται..
Εξαιτίας των πολλών περιοχών του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται τα βιντεοπαιχνίδια μπορούν να βελτιώσουν τόσο την ευφυία όσο και την μνήμη.
Επίσης ενισχύουν την μάθηση και την επίλυση προβλημάτων αφού ο εγκέφαλος για να ανταποκριθεί στην διεκπεραίωση τους προσπαθεί να κάνει μοτίβα και προβλέψεις.
Τέλος τα βιντεοπαιχνίδια μπορούν να βελτιώσουν και την δημιουργικότητα.
Τίποτα απο μόνο του δεν είναι καλό ή κακό. Την διαφορά καθε φορά την κάνει η χρήση. Εκει πρέπει να εστιάσουμε.
Πηγή: gamequitters.com