Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα μαγικό όργανο. Είναι υπεύθυνος για όλες τις λειτουργίες του σώματός μας εκούσιες και ακούσιες. Πολλές από τις δυνατότητες του εγκεφάλου δεν έχουν διερευνηθεί πλήρως ακόμη και συνεχώς έρχονται στο φως καινουργια στοιχεια.
Σε αυτό το άρθρο θα δούμε σε πολύ γενικές γραμμές την βασική ανατομία του εγκεφάλου καθώς επίσης και τις λειτουργίες που επιτελεί το κάθε μέρος του. Ο εγκέφαλος διαιρείται στον πρόσθιο εγκέφαλο, στον διάμεσο εγκέφαλο, στο μέσο, στον οπίσθιο και σ τον έσχατο εγκέφαλο, στην παρεγκεφαλίδα και στις αρτηρίες.
Θα εστιάσουμε στον πρόσθιο εγκέφαλο γιατί εκεί υπάρχουν οι λοβοί: ο βρεγματικός, ο μετωπιαίος, ο ηνιακός, ο κροταφικός και η νήσος Reil και στην παρεγκεφαλίδα. Το τμήμα αυτό του εγκεφάλου χωρίζεται στο δεξί και στο αριστερό ημισφαίριο.
Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι το δεξιό ημισφαίριο ελεγχει την αριστερη πλευρά του σώματος και το αριστερό ημισφαίριο τη δεξιά. Τα μέρη του εγκεφάλου που θα αναφέρουμε παρακάτω υπάρχουν και στα δυο μέρη του εγκεφάλου. Το αριστερό ημισφαίριο ελέγχει το δεξί μέρος του σώματος αισθητικά και κινητικά. Σε αυτό γίνονται λεκτικές, λογικές, μαθηματικές διεργασίες. Αυτό το ημισφαίριο χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να εκφέρουμε μια αντικειμενική κρίση, όταν χρειάζεται να σκεφτούμε λογικά και να επιχειρηματολογήσουμε.
Επιπρόσθετα είναι υπεύθυνο για τη γραφή, την αντίληψη του λόγου και τη λεκτική μνήμη. Τέλος σε αυτό το ημισφαίριο συντελείται η αναλυτική σκέψη αλλά και η ανάλυση ακουστικών ερεθισμάτων και αφηρημένων πληροφοριών.
Το δεξί ημισφαίριο ελέγχει το αριστερό μέρος του σώματος. Είναι υπεύθυνο για τα αισθήματα, την αναγνώριση προσώπων, τη φαντασία, τη δημιουργικότητα και την καλλιτεχνική έκφραση. Το χιούμορ, η μουσική, η συνθετική σκέψη, η διαίσθηση και η υποκειμενικότητα πηγάζουν απο αυτό το ημισφαίριο.
Ξεκινάμε με το μετωπιαίο λοβό. Είναι το μέρος εκείνο του εγκεφάλου που ,όπως λέει και το όνομά του, βρίσκεται στο μέτωπο, στο κούτελο.
Ο μετωπιαίος λοβός μας βοηθάει να επιλύσουμε τα προβλήματά μας και είναι υπεύθυνος για την ομιλια και την κρίση μας, για να ξεχωρίζουμε το καλό από το κακο, τι πρέπει να κάνουμε και πότε. Είναι αυτός που μας κάνει λογικά όντα. Επίσης εκεί έχει την έδρα της η μνήμη εργασίας, δηλαδή η μνήμη που μας επιτρέπει την προσωρινή αποθήκευση και τον χειρισμό πληροφοριών προκειμένου να κάνουμε δουλειές όπως η ανάγνωση ή τα μαθηματικα. Μέρος του μετωπιαίου λοβού είναι η περιοχή Broca που είναι υπεύθυνη για το λόγο.
Και πάμε τώρα στον βρεγματικό λοβό. Βρίσκεται πίσω και διπλα από το μετωπιαίο. Αυτό το μέρος είναι υπεύθυνο για να ξεχωρίζουμε το δεξί από το αριστερό και να προσανατολιζόμαστε τόσο στο χώρο όσο και σε ότι αφορα το σώμα μας. Διαχειρίζεται τα δεδομένα του περιβάλλοντος που αφορούν τις αισθήσεις όπως τον πόνο, το κρύο, το ζεστό, την αίσθηση της απόλαυσης. Μια ακόμη πολύ σημαντική λειτουργία που επιτελεί είναι να μας βοηθάει να διαβάσουμε.
Στο πίσω μέρος του κεφαλιού μας βρίσκεται ο ινιακός λοβός. Εκεί βρίσκεται το κέντρο της όρασης. Επιπλέον μας βοηθάει να ξεχωρίσουμε τα χρώματα.
Στο πλάι του κρανίου μας έχουμε τον κροταφικό λοβό. Είναι υπευθυνος για την κατανόηση της γλώσσας και τη συμπεριφορά μας. Mάλιστα για την κατανόηση της γλώσσας υπάρχει ένα συγκεκριμένο κομμάτι όπου επιτελείται αυτή η λειτουργια και λέγεται περιοχή Wernicke. Επιπρόσθετα ρυθμίζει την μακρόχρονη μνήμη, τα πράγματα που θυμόμαστε από παλια, και είναι η έδρα της ακοης.
Η παραγκεφαλίδα είναι στο πίσω μέρος του εγκεφάλου κάτω από τον κροταφικό λοβο. Το όνομά της στα λατινικά και στα αγγλικά είναι cerebellum που σημαίνει μικρός εγκέφαλος. Είναι υπεύθυνη για το συντονισμό των κινήσεών μας και τη στάση του σώματος. Επίσης είναι το κεντρο της λεπτής κινητικοτητας. Συμβάλλει κ σε γνωσιακές λειτουργίες όπως η μνήμη, η αντίληψη, η προσοχή και η μάθηση.
Στη βάση του κρανίου βρίσκεται το εγκεφαλικό στέλεχος. Ρυθμίζει την αναπνοή, τη θερμοκρασία του σώματος, την πέψη και την καταποση. Επίσης καθορίζει πότε κοιμόμαστε και πότε είμαστε σε εγρήγορση.
Όπως είδαμε σε αυτή τη γενική θεώρηση ο εγκέφαλος μας είναι σπουδαίος! Γι αυτό πρέπει να φροντίζουμε για την καλή του κατάσταση.
Κίνδυνος για τον εγκέφαλο είναι οι εξαρτησιογόνες ουσίες, η υπεβολικη κατανάλωση αλκόολ, η μόλυνση του περιβάλλοντος, η ελλειψη πνευματικής και σωματικής εξάσκησης. Το μυαλό μας χρειάζεται τροφές πλούσιες σε καλά λιπαρά, τα Ω3 που βρίσκονται στο ελαιολαδο, σε ψάρια όπως οι σαρδέλες και ο σολωμός. Η μεσογειακή διατροφή είναι ιδανικη για την υγεία του εγκεφάλου. Επίσης πρεπει να φροντίζουμε έτσι ώστε να μη ζούμε σε καταστάσεις έντονου στρες για πολύ καιρό.
Θετικά στη ανάπτυξη και στην καλη λειτουργια του μυαλου μας συμβάλλουν και οι κοινωνικές σχέσεις, οι επαφές μας με άλλους ανθρώπους καθώς και ο ποιοτικός, επαρκής ύπνος.
Την επόμενη φορά λοιπόν, που θα κάνετε μια σκέψη ή ακόμα και μία κίνηση φανταστείτε ότι ο εγκέφαλός σας, αυτό το μαγικό όργανο, ενεργοποιεί ταυτόχρονα εκατομμύρια συνάψεις σε διάφορα μέρη του. Φανταστείτε τον να φωτίζεται και ν’ακτινοβολεί κάνοντάς σας ξεχωριστούς!
Πηγη: readbiology.com